Sattas / Aş Kendini Dinle Regiyi… 

“Müzik evrenseldir” deyip dururuz. Üstelik hepimiz severiz müziği,dinlemeyi,ona eşlik etmeyi…İnsanlık deriz, nerede kaldı bu insanlık ? Benim ülkem,benim toplumum benim insanım deriz kendimizi çok severiz.Ama hep kıyaslarız kendimizi,yaptığımız işi,yaşadığımız şehri,sevdiğimiz insanları…Oysa unuturuz hepimiz biriz,yaşadığımız dünya bir,soluduğumuz hava bir,yaradanımız bir… İşte o yüzden önemlidir birlik olmak,sevgi,barış,hoşgörü,eşitlik,saygı içerisinde yaşamak…. Sattas grubu ile beni tanıştıran bu ortak duygu ve düşüncelerimiz oldu.Çünkü onlar birer regici.Onlar Türkiye’nin ilk regi (reggae) albümünü çıkaran müzik grubu. Jamaika kökenli bir müziği ülkemize taşıyıp bize dinleten, öğreten ve sevdiren bir grup. Onlar bu işi çok güzel yapıyorlar; reginin arkasında değiller, saklanmıyorlar, regi ile yaşıyorlar ve yaşatmak için çabalıyorlar. Belki anlamadınız ne demek istediğimi ama bu röportajı okuyunca anlayacaksınız. O yüzden diyorum ki soru ve cevapları okuduktan sonra tekrar dönüp okuyun bu giriş bölümünü. Hatta şarkılarını da dinleyin. Bakalım bana hak verecek misiniz? Ama unutmayın müzik evrenseldir ve biz de bu evrenin insanlarıyız. Hepimiz biriz ama hepimiz her nefesten çıkan ses kadar farklıyız. Ve esas olan bu farklılıklara rağmen insan olabilmek, insanca yaşayabilmek ve bu uğurda herkesle tek yürek olmak… En önemlisi de yaşadığımız sürece bizler birer öğrenciyiz.Dolayısıyla kendini sınırlama…Aş artık kendini ve dinle regiyi, regicileri ! J

Yaptığınızın müziğin adı regi (reggea). Bu müziğin tarzını bilmeyenler için regiyi nasıl tanımlarsınız?
Orçun Sünear : Regi ; özünü doğadan,sevgiden,karşılıklı saygıdan,insan eşitliğinden alan bir müziktir.Ve özünün ritmini kalp atışından alır.Kısaca böyle tanımlayabilirim.

Ülkemizde belli bir hayran kitlesi var ancak bizim kültürümüzden doğan bir müzik türü olmadığı için ülke genelinde çok fazla bilinmiyor. Regi ile siz nasıl tanıştınız?
Orçun Sünear : Küçük yaşlardan beri müzik dinlemeyi hepimiz çok seviyoruz.Veetrafımızda regi dinleyen bir sürü büyüğümüz vardı. Yani etrafımızda birileri dinliyordu ve biz de kim bu adam diye soruyorduk ; Bob Marley’de böyle hayatımıza girdi. Tabi aradan zaman geçti, arada farklı müzik türleri de çaldık, ama en sonunda dedik ki bu müzik bize çok uyuyor; kişiliğimize, yapımıza… Ve sonra dedik ki biz bunu devam ettirelim.

Yani yola reggae müzik yapalım diye mi çıktınız? Tutar mı tutmaz mı diye üzerinde hiç düşünmediniz mi?
Orçun Sünear: Hiç öyle bir şey düşünmedik. Çünkü amacımız öyle sahneye çıkmak falan değildi. Sadece müzik yapalım ve bunu sonuna kadar götürelim istedik.Grubu Derya ile yani grubumuzun davulcusu ile beraber kurduk.Aynı zamanda kendisi kuzenim olur.İkimizde çok seviyorduk regiyi ve diğer arkadaşlarımızda zamanla bize uyum sağlamaya başladılar.Regi aslında hepimizin hayatına sonradan girdi.Yani regiden başka müzik dinlemiyoruz gibi bir durumumuzda yok ; rock dinliyoruz, jazz dinliyoruz,Türkçe şarkılarda dinliyoruz.Ama biz bu müziği yapmak istedik.Çok sevdiğimiz bir büyüğümüz Osman Ozman tek regi kulübünün sahibiydi ve o “artık sahneye çıkmanız lazım,böyle bir regi grubuna ihtiyacımız var” dedi.Bizde çok büyük bir heyecanla olur dedik ve güzel bir konserle de sahne hayatına geçtik.

Bob Marley de regi müziğin önemli temsilcilerinden ve üstelik çokta bilinen bir isim. Ancak yaptığı müziğin adının bilinmemesi ilginç öyle değil mi? Belki sizin için de aynı şey geçerlidir. Düşünün ki ,sizi de duyup beğenen insanlar var ama belki de yaptığınızın müziğin tarzını bile bilmiyor. Sizin regi müziği tanıtmak ile ilgili böyle bir kaygınız var mı ? Yoksa Sattas’ı dinlesinler yeterli mi?
Orçun Sünear: Evet, kesinlikle öyle bir kaygımız var.Çünkü,regi dünyanın en güzel müziklerinden biri.Herkesin müzik zevkine saygımız sonsuz ama regi gerçekten de çok keyifli bir müzik,gerek sözleriyle gerek yapısıyla olsun.Bizde, insanlar bunu öğrensin istiyoruz. Çünkü dinlediğinde içeriğinde bir mesaj kaygısı olduğunu anlıyorsun.Bizim de bu kaygımız var ve bu mesaj kaygısını vermemiz lazım.Biz bir taraf değiliz. Ama insanlara bu müziğin her anlamda çok güzel olduğunu anlatmaya çalışıyoruz.

Peki Sattas ne demek ? Değişik bir grup adı, belli ki üzerinde düşünülmüş. Hatta nedenini bilmiyorum ama aklımda sattaş diye kalmış ve öyle dediğimde de hemen sizin tarafınızdan uyarı aldım : ) doğrusu sattas. (…ki benim adım yanlış söylendiği zaman bende hemen düzeltirim, son derece haklı bir düzeltme 😉
Orçun Sünear: Sattas Jamaika İngilizcesinde “satta”dan gelmekte,”Satta” ise  “salla”,”rahatla”,“takma” anlamlarına gelmektedir. Sonundaki “s” ise İngilizcede çoğul ek. Böylece Sattas adı oluştu. Ama bu hiçbir şeyi sallamıyoruz, umurumuzda değil durumu değil tabi, sadece bazı şeylerin yürümemize engel çıkarmasına engel oluyoruz.

Gezi direnişinde de adını sık duyduğumuz direnişe destek veren müzik gruplarından biriydiniz. Bu anlamda düşününce siz, zaten bu müziğin temasına (barış,eşitlik,sevgi,özgürlük…) sadece sözde değinmiyorsunuz, siz gerçekten içinizde var olan girişimci karakterlerinizle de buna ayak uyduran müzisyenlersiniz. Bence bu da sağlam bir regi duruşunuz  olduğunu gösterir .
Sattas : Teşekkür ederiz.

Peki direnişe destek verdiğiniz için hiç tepki aldınız mı?
Erdem Birgül : Hayır ,öyle herhangi bir olumsuz tepki ya da eleştiri almadık.

Ancak bu direniş konserleri, sizin daha çok insana ulaşmanıza vesile oldu sanki. Hatta bazı çevrelerce, müzisyenler gibi bazı insanların kendini göstermek için bunu kullandığı bile düşünüldü. Siz ne düşünüyorsunuz bu konuda?
Erdem Birgül: Bu durumu biraz kendi lehine kullanmak isteyenler oldu açıkçası. Biz Sattas olarak, “aman bizde katılalım da satışlar artar belki sesimiz duyulur” mantalitesiyle hiç düşünmedik, hala daha öyle düşünmüyoruz.Bunu da zannediyorum ki görenler,izleyenler anladığı için olumlu geri dönüşler oldu.Çünkü insanlar bunu hissediyor.Yani hiçbir şekilde ortada gözükmeyen bir adam da bir anda gezi direnişinde ortaya çıkabiliyor.Ama gezi parkında  henüz olaylar başlamadan öncede bir konser verildi ve biz zaten ilk o konserde çıktık.Onun öncesinde de sosyal sorumluluk projelerinde Sattas hep yer aldı.Orçun’un dediği gibi biz zaten mesaj kaygılı bir müzik yaptığımız için bu sorumluluğumuzu da yerine getirmeye çalışıyoruz.

Peki yabancı kültüre ait bir müzik tarzını ülkemize taşındığınız için size olumsuz eleştirilerle yaklaşanlar oldu mu ? Kendi ezgilerimiz varken ne gerek vardı buna diyenler çıkmıştır diye düşünüyorum.
Erdem Birgül: Öyle değil de onunla bunu karıştırın diyenler çok oluyor.Mesela bu müziği getirdiniz iyi güzel de bağlama kullanın gibi.Yani tamam olabilir kullanılabilir de her zaman kimya tutmayabiliyor, ona da çok dikkat etmek lazım.
…ki zaten öyle bir durumda yaptığınız müzik regi olmaktan çıkar.
Erdem Birgül: Düğünlere falan gideriz o durumda J

Albümünüz geçen sene çıktı. Türkçe şarkıların yanı sıra sözü müziği size ait olan yabancı şarkılarda var; güzel mesajları olan, düşündürebilen nitelikte şarkılar…Hatta “savaş bitmeli” diye bir şarkınızı dinledim.İçeriğinde anlamlı düşündürücü mesajlar var ama aynı zamanda bu şekilde dinlerken kendinizi o keyifli ritme de fark etmeden kaptırıyorsunuz.Kısacası yaptığınız müzik insana pozitif enerji veriyor.Hatta bence kişisel gelişim uzmanları,psikologlar falan insanlara tavsiye etmeli diye düşünüyorum.
Erdem Birgül: Kesinlikle katılıyorum.
Orçun Sünear: Çok teşekkür ederiz,çok güzel şeyler söyledin.
Bunlar işin güzel yanı ancak….
( Böyle güzel şeyler söyledikten sonra da üstüne basarak bir “ancak” deyip korkutmakta çok keyifli oluyor 😉 
Orçun sünear: Ooo peki bekliyoruz soruyu.

Müzik evrenseldir ama sizin yaptığınız müziğin belli bir bilgi ve kültür seviyesine hitap ettiğini düşünüyor musunuz?
Orçun Sünear :Regi müziğin Jamaika’da ortaya çıkış noktalarından biri, oradaki okur yazarlık oranı.O dönemlerde 60’ların sonu 70’lerden bahsediyorum,bu oran çok düşüktü.Çok fazla okur yazar yoktu.Zamanında insanlar regi müziğinden, Türkiye’deki halk müziğinde olduğu gibi haberleri öğreniyorlardı.Regi müziğin böyle bir durumu da var.Herhangi bir kültürel ayrılık gibi bir durumumuz yok ve onu da en güzel halk konserlerinde görebiliyorsunuz.Yan yana iki ayrı kesimden, yani orada bir baba elinde purosuyla diğer tarafta baba şalvarıyla sizi dinleyebiliyor.Ve bu bizim için en büyük onur kaynağı.

Grup içerisinde ilerleyen zamanlarda genellikle solo albümler çıkaranlar olur. Siz de var mı böyle bir düşüncesi olan? Mesela Erdem çıkaracakmış : )
Grupta şaşkınlık ve gülüşmeler….
Erdem Birgül: Kim dedi ? Yok,çıkarmıyorum.
Orçun Sünear : Erdem’in solo çalışmaları var.O albüm çıkartırsa valla canımıza minnet.

Bu arada nedenini çözemediğim kahkahalar kopuyor.
Erdem Birgül: Bilerek çıkartmıyorum. 🙂
Bende şaka yapıyorum tabi ki…Grup üyelerine birbirine düşürmek istemem : )
Erdem Birgül: Ülkede MFÖ,Kurtalan Ekspres haricinde çok uzun vadeler dünya üzerinde efsane olmuş bir grubumuz olmadığı için yani daha böyle bir grup olmadığı için grup elemanlarından birinin de çıkıp kendi solo albümünü yapması…yani maksimum verebileceğim örnek Fuat Güner olabilir.Ama bu durum dünyaca ünlü gruplarda var; kendi grubu dışında başka bir projede de kendi solo albümünü çıkartabiliyorlar mesela.Yapılabilir böyle bir şey ama bizim daha çok ekmek yememiz lazım bu konularda, o yüzden düşünmedik ve zaten böyle bir düşüncemiz de olmadı.

Şu andaki yerinizden memnun musunuz peki?
Erdem Birgül : Kendi içimizde evet.Ama bu işi sonuçta maddi açıdan yapıyorsak tabii ki o açıdan çok değil.Ama bize geri dönüşü olarak hiç olumsuz bir şey almadık insanlardan.En azından bu tatmin edici.
Derya Eke: Şu an olmak istediğimiz yerdeyiz.Bundan daha fazlası olmak gibi yani çok popüler bazı sanatçılar gibi olmak gibi bir derdimiz de yok bizim.
Orçun Sünear: Çok popüler de olabiliriz aslında. İnsanlar çok sevince “vay regi müzikle çok popüler oldular” derse, o zaman bu adamlar doğru işi yapıyor diye bakmakta da fayda var.Yani bu her zaman reklamla ya da birinin yardımıyla olacak bir şey değil.Biz hep el birliğiyle ki, bundan sonra da hep öyle olacak kendimiz yaptık.Kimse bize destek olmadı,bir albümümüzün çıkmasını çok istediler,teşekkür ederiz, ama bunun dışında her şeyi biz parasına kadar kendimiz yaptık.Ve bu hep böyle devam edecek.Kanımızdan,canımızdan,terimizden biriktirdik her şeyi öyle yaptık.Derya’nın söylemek istediği de bu; biz her şekilde aynı yerdeyiz,el birliği içindeyiz.Ama albümümüz çok satsın istiyorsak ve bundan para kazanmak istiyorsak hepimizin ayrı işleri de olmak zorunda.Türkiye’de emekçi müzik ile uğraşan herkesin derdi bu…alternatif müzik ile uğraşan herkesin derdi de bu…Hepimizin böyle bir derdi var ; müzik yapalım ve para kazanalım.Ama bu para kazanalım müziğimizden olalım derdi değil.Biz hayatımızı bundan geçindirmek istiyoruz.Biz aslında sadece müziğe konsantre olmak istiyoruz.

Umarım bir gün emeklerinizin karşılığını sadece kendi işinizi yani müziğinizi yaparak alırsınız. Peki, sizi merak eden takip etmek isteyen insanlar hangi iletişim adreslerinden size ulaşabilir?
Orçun Sünear : Facebookta ve twitter’da “Sattas” adı altında sayfalarımız var.Orada çalışan gönüllü arkadaşlarımız var.Onlar bizi her konuda, mesajda haberdar ediyor. Ayrıca http://www.sattas.org/ var. 

Son olarak derKi okurlarına özellikle iletmek istediğiniz bir mesajınız varsa alabilir miyiz?
Derya Eke : Gençlere ve küstahça söylüyorum yaşlılara da, bir fikri bir olguyu alıp sadece “senden duydum ben” diyip buna inanıp körü körüne gitmemeleri lazım.Birçok farklı  gazetelerden bütün fikirleri toparla ve kendi fikrini oluştur.Öteki türlü bağnazlık oluyor.Sadece istediğim, insanların her türlü gazeteden sağ sol neresi olursa olsun okuyup ona göre fikirlerini oluşturmaları.
Erdem Birgül: Regi müziği dinlemeden önce araştırsınlar, regi müziğin doğuşundan bugünlere gelene kadar ki süreci ile ilgili bilgi sahibi olsunlar. Çünkü,bu müzik  sadece dans ettirmek ya da oturup bir takım şeyler tüketmekle alakalı değil.Birazcık araştırsınlar ve öyle dinlesinler.Bizi dinlemeye de devam etsinler.Çünkü biz onları çok seviyoruz.
Orçun Sünear: Özgürlük, herkesin istediğini yapması demek değildir. Özgürlük, karşındaki insanın hakkına saygı duymak demektir. Bunu da önemsesinler.
Faruk Demir Tugayoğlu: Sevdiğiniz işi yapın para arkasından gelir.
Cem Konuk : Herkes hak ettiği şekilde yaşar ve uygun karşılığını alır diyorum.

Bu güzel ve anlamlı mesajlarından dolayı ve özellikle de konser öncesi derKi’ye zaman ayırıp keyifli bir röportaj yapmama olanak sağladıkları için Sattas grubuna çok teşekkür eder, başarılar dilerim.

Merak edenler için Sattas/ Regici Bir Müzik Belgeseli :
https://www.youtube.com/watch?v=Y4AhtTtsLhQ
Sattas “Irie” şarkısı :  https://www.youtube.com/watch?v=onn1tVsv9_8
Sattas “Eskitilmiş” şarkısı :  https://www.youtube.com/watch?v=sCz-efrkir8
Sattas “Savaş Bitmeli” şarkısı : http://www.youtube.com/watch?v=ubf3tjpNQbY